28-4-1972
Ánh
nắng rực rở của một ngày mới chiếu qua cửa sổ đánh thức mọi người. Chỉ
có một nhà vệ sinh nhỏ cho bác sĩ trực nên tôi em phải luân phiên xử
dụng. Ai sửa soạn xong đi xuống nhà ăn trước vì các bà sơ có lo cho anh
em ăn sáng rất tử tế. Khi ngồi ăn sáng ở nhà ăn, tôi nhìn lên cuốn lịch
trên tường bổng giật mình, à, bửa nay là sinh nhật của mình! Trong bụng
nghĩ, mặc dù tôi không bao giờ ăn mừng sinh nhật nhưng đúng là chưa bao
giờ tôi có dịp hưởng ngày sinh nhật mình trong hoàn cảnh như thế nầy.
Nhưng tôi đâu có ngờ, sự thể sẽ còn tệ hơn nhiều nữa vì trong đời tôi,
sẽ không bao giờ có một ngày sinh nhật tệ hơn như vậy.
Một
ngày làm việc quần quật ở trại bệnh và phòng mổ. Tất cả đều là ca thuộc
Ngoại khoa. Chúng tôi giúp nhau trong các ca mổ lớn, mổ nhỏ cả lựa
thương, cấp cứu các ca mới từ mặt trận chuyển về. Các bà soeurs có nhiều
bà lúc trước có lẽ đã có học về y hoặc đã được huấn luyện đâu đó nên
đóng vai trò y tá phòng mổ rất thông thạo. Phải nói, không có mấy bà
soeurs thì chúng tôi đã không làm được việc gì hết vì mấy bà lo và yểm
trợ chúng tôi đủ mọi thứ. BV Quảng trị tuy thiếu vắng nhân sự nhưng tình
trạng y cụ thuốc men kể ra cũng còn khá đầy đủ. Nói chung nếu tình hình
cho phép thì nội trong 10 ngày, tôi nghĩ, tất cả thương binh sẽ trở về
trường hợp bình thường nghĩa là mọi người đều sẽ được săn sóc đúng mức,
các bác sĩ sẽ không còn phải làm mờ mắt nữa và mỗi khi thương binh được
đưa về sẽ được săn sóc chu đáo ngay. Nhưng khi tôi nói lên cái ý nghĩ đó
thì các bạn tôi đứng gần đó cười ồ, tôi ngạc nhiên thì bà soeur phụ
trách phòng Dược nói:
-Bác sĩ lạc quan và tận tâm thì
nói thế thôi chứ tình trạng nầy kéo dài thêm một vài ngày nữa là mình
hết trơn cả thuốc men và lương thực.
-Ủa ma soeur nói vậy thì làm sao ?
-Chúng
tôi cũng đang lo ráo riết đây nhưng từ hơn tuần nay bệnh viện không có
được tiếp tế gì hết vì lý do bệnh viện hiện đang thiếu chữ ký của các
bác sĩ có thẩm quyền mà mấy ông thì đã bỏ về Huế cả rồi. Mọi thức từ
thuốc men cho tới thức ăn, củi lửa đều được lấy ra xài từ phần dự trữ
cũng như lấy từ...Nhà Dòng ra đó...
Tôi
nghĩ mà bực mình cho các vị ở tuyến sau. Ỏ mặt trận lính chết và bị
thương cũng không bổ sung quân số, đơn vị chỉ còn hơn 30 nghĩa là bằng
quân số lý thuyết của một trung đội mà cứ phải đóng vai trò của một đại
đội, rồi thương binh đưa về bệnh viện Quảng Trị, các bác sĩ đã trước
hiểm nguy bỏ nhiệm sở, rồi tiếp tế cho bệnh viện không ai màng tới vì
các cấp ở tuyến sau không thấy chữ ký của ai là người có thẩm quyền để
xin thuốc men lương thực cả! Thật là cái vòng lẩn quẩn không lối thoát.
Chỉnh nói:
-Mấy hôm trước tao đã chuyển một số thuốc
men của Tiểu đoàn tao (TĐ 6/ TQLC) qua bệnh viện để có xài đó. Tụi SĐ 3
cũng vậy, tụi nó cũng chở thuốc trung đoàn nó qua đây, hỏi bọn thằng
Như, thằng Nhung coi có phải không?
-Vậy thì tao cũng sẽ chuyển một mớ của Liên đoàn tao qua bệnh viện thôi... Tôi nói.
Mẹ Bề Trên chen lời :
-Các
bác sĩ còn trẻ nên nhiều lưong tâm thật tốt. Nhưng cái nan giải vẫn còn
nằm trong tình trạng lương thực vì thương binh đưa về càng nhiều thì
lương thực càng trở thành khó giải quyết lắm ..
Anh
em nhìn nhau nghẹn lời, hết ý kiến. Tôi bực tức nghĩ và tự hứa thầm
rằng ngày nào đó, khi tôi ở được vị trí có quyền lực, tôi sẽ không chấp
nhận những chuyện nầy xảy ra trong Quân đội mình nữa nhưng tôi lại nghĩ,
đánh giặc kiểu nầy thì làm sao quân mình chống nổi Cộng quân để có thể
có ngày mình lên làm lớn?
Buổi trưa,
tôi tạt qua bên Tiền cứ của Liên đoàn ở bên cạnh BV để hỏi thăm chút
chuyện về hậu cứ, sau đó trở lại BV khi nghĩ tới bao nhiêu thương binh
còn nằm la liệt trên sàn nhà đang chờ mình. Nhưng ngạc nhiên cho tôi vô
cùng là ngay dưới sân, trước phòng của các bác sĩ là một chiếc xe jeep
“ở truồng," không kính, không mui, chỉ như cái hộp nằm trên 4 cái bánh
xe mà trên đó ba lô chất lổn ngổn. Các bạn tôi thì còn đang loay hoay
quanh đó, thấy tôi về tới, Như đã la lên:
-Thằng nầy hên thiệt, về đúng lúc. Lẹ lên Ấn ơi, theo chúng tao về Huế liền bây giờ đi kẻo trể.
-Mầy nói cái gì mà tao không hiểu gì hết vậy?
-Mầy
ngu quá, bộ mầy không biết là Quảng Trị sắp mất đến nơi rồi hay sao?
Tụi tao khó nhọc lắm mới kiếm ra chiếc jeep "ghẻ" này đó. Ở lại thì thác
oan con ơi, còn theo tụi tao thì tối nay đã có thể ... lắc đò ở sông
Hương được rồi.
Nhìn lại đám anh em bạn
cùng lớp sắp sửa bỏ nhiệm sở, tôi thấy những người đồng nghiệp của
mình, mặt họ nghiêm trọng và ai cũng tuồng như nửa thẹn thùng, nửa phải
đành chịu trốn chạy, cái cảm giác kỳ lạ đó thật khó diễn tả. Rồi bản
năng sinh tồn ở trong tôi làm tôi cũng nghĩ tới chuyện hiểm nguy khi ở
lại vì Quảng Trị hiện đang ở vào chiều hướng thất thủ nên tôi nói:
-Cho tao mấy phút tao chạy lên phòng túm mớ đồ nhe tụi bây.
Nhưng
khi tôi chạy vào toà nhà là khu chữa trị với các thương binh nằm đầy ra
sàn nhà trên đường tới cầu thang dẫn lên phòng trực các bác sĩ thì một
anh thương binh mặc đồ rằn ri chụp lấy chân tôi (vì anh ta nằm dưới
đất):
-Tới ông thầy cũng bỏ tụi em nữa hay sao ông thầy?
Câu
nói nầy đi vào tâm khảm tôi suốt đời không bao giờ tôi quên vì chính
câu nói đó đã thay đổi cả cuộc đời của tôi sau nầy. Tôi đã vì nó mà
quyết định ở lại Quảng Trị, vì ở lại Quảng Trị mà đời tôi đã phải quẹo
sang một ngõ khác và rủi may cơ hồ như lẫn lộn... Chỉ biết lúc đó, tôi
thấy lòng mình chùng xuống, sao ta lại có thể bỏ những thương binh ở lại
để trốn chạy trước như vậy được? Lương tâm người y sĩ ở đâu ? Tôi mơ hồ
như quên hết các dây liên hệ bản thân như gia đình, vợ con và cuộc đời
của mình mà chỉ thấy trước mặt là danh dự, trách nhiệm mà thôi... Tôi
quay ra ngoài sân gọi các bạn:
-Thôi tụi mầy đi đi, tao ở lại, đi đường bình an nhé.
-Mầy
ở lại thiệt sao Ấn, đừng khùng mầy ơi. Mầy có ở lại cũng không làm được
gì đâu. Mọi sự đã tan nát hết rồi ... Như còn cố thuyết phục tôi.
Mấy anh em QY mình nhảy lên ngồi lổn ngổn trên xe, Chung ngồi vào tay lái, Như còn quay lại nhìn tôi nói:
-Hy vọng gặp lại mầy ở Huế nghe Ấn...
Rồi
xe chạy từ từ ra hướng cổng bệnh viện để lại chút bụi đường giữa buổi
trưa nóng bức của một thành phố điêu tàn. Tôi cúi đầu quay trở vào và
cầu nguyện thầm Xin vong hồn Cha phù hộ cho con... Rồi lặng lẽ trở về
với thương binh. Chỉ còn Chỉnh của Thủy quân lục chiến ở lại với tôi.
Ngoài ra còn có một hai anh chàng sĩ quan trợ y cũng ở lại vì không đủ
chỗ trên xe, tôi còn biết gì hơn là đắm chìm vào công việc, hy vọng Trời
Phật sẽ phù hộ cho mình cũng như cho các thương binh trong cái bệnh
viện xấu số bị bỏ rơi nầy. Nhưng tuy làm việc không ngừng nghĩ, trong
đầu tôi vẫn vương vấn chuyện các bạn bè sau chót (trừ Chỉnh) đã bỏ đi.
Giờ nầy tụi nó tới đâu rồi ? Có về được tới Huế bình an? Có nhớ tới mấy
thằng còn ở lại?
Khi mặt trời bắt đầu
xuống thấp ngang với rặng Trường Sơn ở phía tây quốc lộ 1 thì không khí
như chùng xuống nặng nề tới mức khó thở. Tôi cũng không hiểu vì sao
nhưng linh tính như thức dậy cho tôi biết đêm nay sẽ có rất nhiều chuyện
xảy ra. Nhìn chung quanh mình, ai cũng có vẽ trầm ngâm như mỗi người
đều cảm thấy có cái gì bất thường đâu đây. Ánh sáng từ từ đổi dần từ ban
ngày trở thành màu hồng đỏ như máu rồi sậm đi, chỉ còn lại vài tia đỏ
như lửa của hoàng hôn đưa lên từ phía sau rặng núi hiện đã không còn màu
xanh của cây rừng mà là một màu đen đầy hăm dọa. Nhìn ra phía cầu Thạch
Hản, tôi thấy 2 chiếc M48 của Thiết đoàn 20 Kỵ binh đang dàn ngang bít
cả lòng đường, những người lính mũ đen sau bửa cơm chiều đang ngồi trên
thành cầu hút thuốc. Trong sân bệnh viện, những người lính bị thương nhẹ
đang đi tới đi lui và nói chuyện với nhau. Còn chuyện gì nói khác hơn
là nỗi nhớ nhà và niềm lo cho chiến sự tại chỗ hay đúng hơn là an ninh
cá nhân của họ. Những người còn ở lại cũng như tôi đều trở lại phòng làm
việc để ráng khâu vá thêm được chút nào hay chút nấy trước khi nghĩ
tối. Công việc tuy có vẽ bình thường nhưng mơ hồ đâu đây có một cái gì
bất thường ẩn hiện... Có lẽ đó là bóng của Thần Chết đang lảng vảng...
10
giờ đêm, tiếng súng dồn dập ngoài phía quốc lộ như đánh thức mọi người
khỏi cơn hôn mê nặng nề để trở về với thực tế chiến tranh. Tôi rời ca
làm việc chót để bước ra sân. Bất cứ gặp ai, trên mặt họ cũng đều mang
một nét mặt giống nhau: thảng thốt ! Mọi người như tự hỏi: Cái gì xảy ra
nữa đây? Rồi mình sẽ ra sao đây? Ra tới sân bệnh viện nhìn về phía
quốc lộ thì tôi thấy hình như Cộng quân đang tấn công hai chiếc xe M48
trên cầu.
Dĩ nhiên đêm tối làm tôi
không nhìn thấy bóng người nào cả, chỉ thấy lằn đạn tua tủa từ bốn phía
bắn vào hai chiếc thiết giáp cũng như từ hai chiếc thiết giáp bắn trả.
Những tiếng hô xung phong, tiếng súng AK dòn tan ròn rã hòa lẫn với
tiếng M16 thanh tao và nhanh gọn thỉnh thoảng chen vào vài tiếng nổ lớn
hơn và trầm hơn của những khẩu B40 cùng những tiếng nổ rã rời của lựu
đạn hay M79 phóng ra đệm thêm những nốt nhạc đau thương cho bản hoà tấu
bi thảm nầy. Văng vẳng có tiếng kèn thúc quân của quân chính quy Bắc
Việt cùng tiếng nặng và chua của người đến từ miền Bắc. Những tia đạn
lửa cắt đứt màn đêm đen với những vệt sáng chằn chịt đan vào nhau như
một màng lưới của Tử thần. Tiếng nổ dồn dập. Hai chiếc thiết giáp cồng
kềnh đứng chơ vơ giữa cầu cũng giống như cái bóng của hai anh khổng lồ
cô đơn đang bị tấn công sát kề bởi những sinh vật nhỏ bé mà họng súng
đại bác khổng lồ cũng như những khẩu đại liên đã không còn hiệu lực vì
địch đã quá gần và tôi cảm thấy lo sợ cho những người lính hồi chiều còn
đứng hút thuốc trên cầu, bây giờ các anh ra sao rồi, có còn tiếp tục
chiến đấu trong hai chiếc xe đó hay đã ra đi ?
Long
đại liên và Hải nẫu từ bên tiền cứ đã lái chiếc Dodge Hồng thập tự chạy
sang bệnh viện và gặp tôi đang lóng ngóng bèn hoảng hốt gọi:
-BS ơi, sao ông còn đứng đó, VC đã vào thành phố rồi. Mình lo chạy đi thôi.
Sửng
sốt, tôi chưa kịp nói gì thì tiếng súng đã bắt đầu nổ từ phía ngoài
cổng bệnh viện. Cảnh tượng trong bệnh viện thì hổn độn ngoài tầm tay của
mọi người. Tiếng thương binh kêu gào cũng như các bà soeurs chạy tới
chạy lui trên các hành lang còn điện sáng choang. Hải nẫu bàn :
-Bây giờ mình mà lái xe Dodge nầy chạy ra cổng thì sẽ chết sớm hơn ai hết.
-Mình băng ngã hông bệnh viện về bên tiền cứ xem sao đi BS. Long đại liên bàn.
Trong trí óc của tôi, bỏ chạy là điều tôi ức nhất. Vì vậy, tôi đồng ý với Long đại liên liền. Tôi nói:
-Tao không ép, giờ nầy mạnh ai nấy lo. Tao sẽ chạy qua bên tiền cứ xem sao. Đứa nào muốn theo tao thì theo...
Rồi
Long đại liên theo tôi vọt ra cửa hông bệnh viện, chạy qua một đám đất
trống rồi tới tiền cứ của Liên đoàn. Còn Hải nẫu thì tôi không biết hắn
làm gì nữa.
Cảnh tượng bên tiền cứ có vẽ lạc quan
hơn một chút. Sĩ quan cũng như binh sĩ đều ôm súng ra nằm ở lề đường vì
từ quốc lộ 1 ở ngõ rẽ vào thành phố, con đường cao hơn sân tiền cứ
khoảng 1m nên tạo thành một bờ hào mà binh sĩ có thể dựa vào đó để chiến
đấu một cách tương đối an toàn. Tôi nhìn trước ngó sau thấy có một cây
súng carbine M1 không biết của ai để long lóc trên sân nên lượm lên,
soát lại băng đạn và ôm nó ra nằm dựa vào lề đường như mọi người lòng
nghĩ thầm: Muốn giết được ta cũng phải đổi bằng giá đắt chứ chẳng không.
Đúng là ý nghĩ của một anh bác sĩ quân y mới ra đơn vị hai ba tháng!
Tiếng Đ/úy Xuân: Đứa nào thò tay tắt cái máy đèn đi coi, để sáng trưng
vầy có mà chết cả lũ ! Tôi thấy mình ngây thơ thật, đèn đóm trong tiền
cứ tuy không sáng choang nhưng quá sáng so với cảnh vật chung quanh tối
đen như mực. Khi máy điện ngưng chạy, khung cảnh như im ắng hẳn đi, chỉ
còn tiếng nổ ngoài phía cầu vẫn còn dồn dập, Long đại liên nằm xuống bờ
đường cạnh tôi nói nhỏ nhỏ: Em không có súng nhưng có mấy trái lựu đạn
có gì chọi cũng đỡ há ông thầy. Bửa nay thầy trò mình chết sống có nhau
há ông thầy ?
Mới dứt câu thì
hình như Cộng quân nhận biết mục tiêu nên bắt đầu bắn vào tiền cứ xối
xả. Tuy đạn không trúng ai nhưng có nằm làm mục tiêu của những viên đạn
mới biết cái cảm giác lạ lùng và ghê rợn của nó, đồng thời máu trong
người tôi như sôi lên, cơ thể tôi như phồng to lên cơ hồ muốn vỡ tung
thân xác, cái cảm giác sợ hãi bị át đi bởi cái mùi thuốc súng khét lẹt
và tôi thấy mình trở nên ngây dại, tay châm hẩm ôm khẩu carbine và định
bụng sẽ chỉ bắn khi nào thấy bóng ai nhào lên tôi công mà thôi vì tôi
biết mình chỉ có một băng đạn (không biết có đầy đạn không và nếu đầy
thiệt tình tôi cũng không nhớ là phải có bao nhiêu viên đạn trong đó
nữa) nên tôi tự nhủ mình sẽ phải tiện tặn tối đa. Tiếng súng Bắc quân nổ
đều và dòn tan (tôi đoán là AK 47) rồi bất ngờ, họ đổi sang B40, quả
đạn to như bắp chuối bắn thẳng mà bay cong cong hướng về phía anh em
Biệt động quân mà nhờ nằm hồi lâu trong bóng tối, mọi người đã trở nên
nhìn rõ cảnh vật chung quanh. Tiếng nổ của B40 nghe ghê rợn hơn tiếng AK
nhiều nhưng nhìn quanh cũng chưa có tác hại gì, có điều tôi chợt thấy
là đã có nhiều khoảng trống dựa bờ đường có nghĩa những người nằm thủ ở
đó hồi nảy đã bỏ đi đâu mất. Ngay cả Long đại liên mới nói láp dáp cái
gì là thầy trò mình bữa nay sống chết với nhau giờ cũng biến đâu mất
tiêu! Tự nhiên tôi nghe cái sợ chợt dâng lên vì như một con chim lẻ bạn,
cái tuyến dựa bờ đường dài mấy chục thước mà hiện giờ chỉ còn tôi và
hai ba bóng người nữa mà tôi không biết là ai.
Một
người quay sang gọi tôi nhỏ nhỏ : Bác sĩ đó hả bác sĩ, chạy đi ông ơi,
tụi nó chạy cả rồi, tui cũng vọt bây giờ nhưng bỏ ông lại coi không
được. Thôi tui đi đây! Rồi bóng người đó cùng với mấy người chung quanh
cùng lúp xúp lùi lại và biến trong bóng đêm. Tôi không biết làm sao cũng
đành đứng lên và chạy về phía hông tiền cứ tức là lại chạy ngang bệnh
viện nhưng lần nầy lại không chạy xuyên bệnh viện mà là theo một con
đường nhỏ sau lưng bệnh viện đi vào hướng thành phố. Theo con hẻm nhỏ đó
là những người cùng cảnh ngộ như tôi nghĩa là chạy tránh cho xa chỗ
đánh nhau càng nhiều càng tốt và riêng tôi lại càng không có định hướng
chi cả? (biết hướng nào đâu mà định?).
Thì
ra trong bóng đêm cùng nỗi lo sợ dâng lên trong lòng, người dân Quảng
Trị đã bắt đầu bồng bế nhau ra khỏi nhà, tay xách nách mang, đi tìm một
sinh lộ hầu ra khỏi vùng lửa đạn nầy. Tiếng súng sau lưng càng lúc nghe
càng nhỏ dần đi trong khi số người chạy loạn càng lúc càng đông lên mà
đa số là thường dân với rất nhiều phụ nữ và trẻ con. Cái điều không biết
gọi là lạ lùng hay gì gì nữa nhưng rõ ràng, bao nhiêu người đông đúc,
lũ lượt bồng bế dìu dắt nhau nhưng không một tiếng nói, một tiếng ồn nào
cả. Ngay cả tiếng khóc của trẻ con, nửa đêm bị dựng đầu dậy trong giấc
ngủ sao chúng mơ hồ cũng biết nổi hiểm nguy sau lưng để mà im thinh
thích như chia xẻ với cha mẹ chúng niềm lo âu tột cùng của con sâu cái
kiến trong lửa đạn vô tình.
Chạy chung
với dân, tôi cảm thấy mình hèn hết sức vì trong bộ quân phục Biệt động
quân mà chưa bắn một phát súng đã phải bỏ chạy nhưng tôi biết làm sao
hơn khi gần như cả tiền cứ biến mất ngay sau lưng tôi, tôi phải làm sao
chớ ? Nhớ từ lúc còn học ở trung học, mỗi lần ghi tên học môn nhiệm ý là
thể thao là tôi lại bị đưa xuống phòng y tế để khám sức khỏe và lần nào
cũng vậy, tôi đều bị bắt buộc phải chọn môn Hội họa thay vì Thể thao
(bà bác sĩ trong trường cho rằng tim tôi không được bình thường nên bà
không muốn cho tôi chơi thể thao). Mà đúng vậy, chơi thể thao món gì tôi
cũng đều mau mệt hơn nguời khác, từ học võ, đánh bóng bàn và nhất là
tuyệt đối không có vụ chơi đá banh thì tôi đâu có chạy theo trái banh
được. Khi học Y khoa, tôi đã tự nghe tim mình cũng như nhờ các đàn anh
chuyên về tim nghe thử thì mới biết là mình bị Loạn nhịp (Arythmie) do
đó, tôi thường tránh những việc cần chạy hay làm nặng về thể xác lâu
dài.
Hôm nay, khi rút ra khỏi tiền cứ
thì vì nổi sợ Cộng quân sau lưng nên tôi lúc đầu cũng có chạy nhưng được
một chút là tôi đã thở hào hển, sau đó tôi bắt đầu đi chậm lại, tuy
không giống như người nhàn du nhưng cũng không giống người chạy loạn
chút nào! Nay thì chung quanh tôi rất nhiều người dân Quảng trị cũng như
tôi không biết phải chạy đi đâu nên tự nhiên cả một đoàn người như cùng
đi với nhau mà không định hướng cũng như không ai dẫn đường ai hết, chỉ
biết cố mà đi cho xa khỏi cái tiếng súng nghiệt ngã sau lưng ở hướng
cầu Thạch hãn. Cứ người sau theo chân người trước mà thôi.
Con
đường nhỏ trở thành con đường nhựa (tôi cũng chẳng biết về hướng nào)
chẳng mấy chốc mà đã đông ngẹt người. Trong đêm tối, người ta dắt díu
nhau, tay bồng tay bế, người đi xe hai bánh, kẻ đi chân, từng đoàn quân
xa của những đơn vị không tác chiến, tất cả hòa lẫn cùng nhau hướng về
một hướng chung: hướng xa tiếng nổ, hướng của bình yên. Những xe Dodge
4x4 mang dấu hiệu Hồng thập tự chở những thương binh trong bệnh viện bắt
đầu tìm lối về hướng Nam. Những đơn vị tiếp liệu, những đơn vị văn
phòng của quân đội cũng như dân sự với những xe GMC chiếu ra những tia
đèn pha sáng rực về phía trước xé toạt đêm đen chiếu nổi bật những chiếc
đầu lố nhố của đám người phía trước, đồ đạc cồng kềnh nhưng tất cả, chỉ
trừ tiếng động cơ xe, đều im lìm một cách lạ lùng. Đạn ở phía sau vẫn
nổ dòn, những tia lửa đạn vẫn chiếu sáng vụt lên bầu trời đêm và đoàn
người vẫn âm thầm tiến bước.
29-4-1972
Trời
vừa hừng sáng thì đoàn người đã tới một cái thị trấn đìu hiu, nhà cửa
tuy còn nguyên vẹn nhưng cửa đóng then cài, không khí có vẻ xơ xác trong
khi người chạy giặc thì đầy đường. Mọi người không hẹn mà ai cũng dừng
chân lại nghĩ. Trời trong và xanh biếc như hứa hẹn một ngày nắng đẹp.
Bây
giờ tôi mới thấy rõ là người ta đông đến hàng ngàn nguời vì đường sá
đầy nghẹt người cũng như xe cộ thậm chí cả hai bên lề đường dốc thoai
thoải cũng không còn chỗ trống. Nhiều người đi tìm nước uống ở hai bên
đường, có người giở một nắm cơm hẩm ra ăn cho đỡ lòng. Một đêm thức
trắng rồi còn gì. Đâu đây có tiếng trẻ con ọ ọe khóc. Các bà thì có
người vạch áo cho con bú hoặc bơi xới tìm một thức gì đó cho con cái họ
và cả chính họ để ăn dằn bụng. Tôi thì không quen ai cũng như không cảm
thấy đói khát gì lại thêm cũng không biết đi đâu nên đứng lớ ngớ nhìn
quanh nhìn quất mới thấy cái trụ sở của thị trấn.
Thì
ra đó là quận lỵ Mai Lĩnh nằm về phía nam của thị xã Quảng Trị. Tôi
tiếp tục đi dài dài theo quốc lộ 1 về hướng nam vì tôi có phải chờ ai và
đi chung với ai đâu. Thế là tôi lầm lũi đi, trong trí nghĩ rằng nếu cần
tới lúc chạy thì mình đâu có chạy được nên mình nên đi trước là vừa.
Thế là tôi cứ đi. Con đường về Huế nghe đâu còn xa lắm, những 4, 5 chục
cây số nữa thì phải. Trên con lộ thẳng tắp cũng có rất nhiều người cũng
đi như tôi. Nhìn trước mặt như một con rắn khổng lồ uốn éo và di chuyển
chầm chậm dài ngút tầm mắt. Trước mặt là hứa hẹn của một bình yên, sau
lưng là súng nổ, đạn bay, nhà cháy, người chết... Không biết rồi mình sẽ
ra sao? Liệu sẽ có đến được cuối đường? Mặt trời càng lên cao, cái
nóng bức càng gia tăng thì sự mỏi mệt, lo âu, chán chường càng hiện rõ
trên khuôn mặt con người trong dòng sông di tản.
Bây
giờ, hiện diện trong đoàn người, ở gần khúc đầu của con rắn khổng lồ là
những chiến xa M48, những thiết vận xa M113 cũng như những chiếc GMC,
xe Hồng thập tự của quân đội cũng như dân chính, rồi xe tư nhân, và vô
số xe hai bánh. Ở trên những quân xa chở lính tráng thì còn gọn ghẽ, còn
trên những chiếc xe hai bánh của thường dân thì thôi đủ kiểu. Mùng màn
chiếu gối, mọi đồ tế nhuyển mà trong phút khẩn cấp người ta đã dồn đại
vào trong một cái bao, cái bị gì đó rồi túm, rồi mang, rồi cột và cả gia
tài của họ nằm trên chiếc xe Honda hai bánh oằn oại dưới trọng tải của
cả một đời người, một gia đình. Dù thường dân hay quân nhân, mặt người
nào cũng đều hiện rõ nỗi lo âu, bồn chồn... và cả hốt hoảng nữa.
Đạn
pháo kích bắt đầu rơi trên Quốc lộ 1 khoảng độ 10 giờ trưa khi đoàn
người tới địa phận quận Hải Lăng (đó là tôi nghe người ta nói vậy).
Những tiếng rú xé màng nhĩ của đạn pháo của Cộng quân như muốn xé luôn
cả không gian và lòng người. Những tiếng nổ tiếp liền không ngớt bắn
tan tác đội hình của con rắn khổng lồ đang chậm chạp trườn đi trên con
đường định mệnh. Người ta chạy tràn ra hai bên đường tìm chỗ trú ẩn
trong những gò cát trắng giống như cảnh một đàn kiến đang bò đi thành
hàng lối bổng dưng bị phá vỡ phải chạy túa ra. Người nào xấu số trúng
đạn từ những trái pháo đầu tiên thì chỉ còn nằm lại trên đường nhựa, nếu
chưa chết thì chỉ còn chờ chết và chắc là chỉ mong một cái chết nhanh
chóng hơn cho đỡ đớn đau. Đạn pháo vẫn tiếp tục rú xé trời và tiếp tục
rơi. Cảnh hổn loạn làm sao tả cho xiết. Tiếng người réo gọi nhau, cha
gọi con, vợ kêu chồng, tiếng rên khóc của những người "còn ở lại" thấy
người thân vừa mới "ra đi" nhưng không ai còn được chút thời giờ để vuốt
mắt người thân của mình cũng như quẹt đi hai hàng nước mắt của chính
mình.
Nhiều người không chạy kịp đâu xa đành nằm
xuống hai bên đường dựa theo con mương ở bìa những đồi cát ngút ngàn dọc
theo con lộ. Cảnh con người dùng hai bàn tay trần cố bới cho cát trủng
sâu thêm một chút để được thêm một chút an toàn thật não lòng, cát có
nóng bỏng, tay có rướm máu nào có kể gì ? Người ta đang cố thu hình cho
bé nhỏ lại, đang cố biến thành những con đà điểu chui đầu xuống cát để
trốn tránh cái sự thật hãi hùng đang diễn ra chung quanh, có người thì
đang khẩn cầu một Đấng Thiêng Liêng nào đó che chở cho họ ra khỏi cái
thực tế đầy tai ương và vô vọng nầy. Trong khi đó thì miểng đạn cứ tiếp
tục cày xuống mặt cát làm cát văng tung toé, những hạt cát nóng bỏng (vì
nắng hay vì sức nóng của miểng đạn pháo chuyền sang?) văng vào mặt tôi
cơ hồ như cắt đứt cả da thịt.
Trên đường nhựa, cảnh
tượng còn thương tâm hơn nhiều. Một người mẹ đang bế một đứa bé độ
chừng 6, 7 tháng, đi có giang ngồi trên nóc chiếc xe M113, dĩ nhiên cùng
ngồi trên đó với chị còn chen chúc rất nhiều người khác. Khi đạn pháo
kích bắt đầu nổ, chiếc xe thiết vận xa bổng quẹo ngang đột ngột - không
ai hiểu anh tài xế định làm gì - Anh muốn chạy ngõ khác chăng ? Hay anh
muốn quay trở về đường cũ? Chỉ biết có điều hai mẹ con bị xe giật bất
ngờ rơi cả xuống đường, đứa bé vẫn còn trong tay mẹ nó. Chiếc xe vẫn còn
tiếp tục giật lùi và bánh xích bắt đầu nghiến lên chân người mẹ. Người
ta la ó rùm trời, người ngồi trên xe thiết vận xa lẫn kẻ trên đường ai
cũng đều cố báo cho anh tài xế biết để anh ngừng lại nhưng... ai đã
từng thấy xe M113 quẹo ngang mới thấy nó nhanh như thế nào. Và trí óc
người mẹ cũng hoạt động nhanh như thế nào. Chỉ trong một tích tắc chót
của cuộc đời, bánh xe đang nghiến dần lên mình bắt đầu từ chân mà người
mẹ vẫn còn cố đẩy đứa bé lên phía đầu bà với hy vọng là nó sẽ ra ngoài
tầm thụt lùi của chiếc xe ! Viết ra ở đây còn chậm hơn ngoài sự thật rất
nhiều. Người đàn bà và đứa bé bị bánh xích xe nghiến dần bắt đầu tứ
phía chân người mẹ lên cho đến qua khỏi đầu bà, hai tay bà vẫn còn giơ
lên như cố đẩy đứa bé ra khỏi cái bánh xích nhưng rồi... cả hai mẹ con,
tất cả đều bị bánh xích nghiền nát. Tiếng xương người bị cán rụm kêu lắc
cắc và hình ảnh của máu thịt nhầy nhụa trên đường cũng như dính theo
những mắc xích từ hai mẹ con trước đó 1 phút còn sống bình thường như
mọi người là một hình ảnh vô cùng kinh khiếp tưởng chừng không bao giờ
xóa mờ trong ký ức tôi được. Tôi cúi gục đầu xuống cát trong tâm trạng
đớn đau vô biên của một hoàn cảnh bất lực.
Ở một nơi
khác, một chiếc GMC phóng vội đã cán lên một chiếc Honda “dame” vô tình ở
trước mặt nó. Cả người lái lẫn chiếc xe Honda đều bẹp dúm trong khi
chiếc xe GMC vẫn hùng hổ càn lướt lên trên nạn nhân của mình. Một người
đàn ông bị miểng pháo kích cắt đứt một miếng thịt thật lớn ở đùi đã
ngồi quỵ xuống bên đường, sự đau đớn làm anh chảy nước mắt. Nhưng có lẽ
anh đau hơn là vì mặc dù anh cố kêu nhưng người đàn bà mới giây phút
trước còn là người vợ yêu quý của anh, nay đã làm ngơ bỏ chạy luôn không
nhìn lại.
Những đứa trẻ mặt mủi lem luốt vì nước
mắt, vì mồ hôi, mếu máo, ngơ ngác không biết phải làm gì giữa một cảnh
tượng hãi hùng chưa bao giờ thấy, cha mẹ ơi, cha mẹ đâu rồi? Một bé gái
chừng 9, 10 tuổi ngồi khóc nức nở bên xác một người đàn bà, dĩ nhiên là
mẹ nó. Đạn nổ ư ? Xe chạy cán phải ư? Nào có biết gì. Bé chỉ còn là
một cái xác ngây dại khi mẹ em bổng đột ngột ra đi, em có còn biết phải
làm gì? Có lẽ được nằm xuống theo mẹ là điều tốt hơn cả cho em để em
thoát ra khỏi tình cảnh nầy.
Ngoài những đạn pháo
lớn, những loạt đạn từ những súng cá nhân hay cộng đồng từ hai bên đường
vẫn tiếp tục bắn xối xả vào cái biển người đang hổn loạn như một bầy
vịt đang lùng bùng trên con đường nhựa nóng bỏng nhuộm đỏ máu người. Một
chiếc xe nhà binh chở 5, 6 người trên đó chạy thật nhanh về hướng nam
qua khoảng cát dọc theo đường với hy vọng dùng vận tốc cao để tránh đạn.
Cát trắng bay mù mịt theo làn bánh xe và rồi một tiếng nổ ầm, giữa đám
bụi cát mù đó tung lên mấy thây người và chiếc xe đã nằm ngửa trên bãi
cát với 4 bánh xe vẫn còn quay tít như một con thú vừa chết thật bất ngờ
nên không chịu tin là mình đã chết nên nhịp tim vẫn chưa ngừng đập.
Bỏ
rơi con lộ 1, con lộ của Thần Chết, bao nhiêu người đã chạy tràn ra 2
bên đường, cát trắng phau nóng bỏng thiêu đốt những đôi chân trần đã rơi
mất giày dép, tóc tai rã rượi, mắt vẫn còn ướt long lanh cho giọt nước
mắt không có thời giờ để chảy, mặt lem luốt mà chân vẫn chạy, quần áo,
tư trang vung vãi đầy con lộ cũng như rải rác đầy cánh đồng cát trắng
mênh mông trong khi súng vẫn nổ, tiếng rít của đạn bay vẫn chói tai và
máu vẫn tuôn rơi, tung tóe trong cuộc thảm sát kinh hồn nầy. Trong khi
đó thì các bụi sim vẫn nằm phơi trên cát khoe những cánh hoa tím xinh
tươi phất phơ theo gió một cách vô tư ....
Tôi muốn
gào to lên: Hởi người lính Bắc quân, các anh đã hài lòng chưa vậy ? Ai
cũng biết chiến tranh là có máu đổ nhưng anh có tiết kiệm không những
giọt máu của chính đồng bào anh, những thường dân vô tội vì sao mà bị
thảm sát như một Tết Mậu Thân tái diễn trên quốc lộ 1 giữa trưa hè? Anh
và đồng bạn núp ở hai bên đường có chút nào run tay không khi bóp cò
súng nhắm vào những con người không có biện pháp tự vệ nào? Anh có mềm
lòng chút nào không khi trông thấy kết quả của các anh đã thực hiện một
cách thê thảm như vậy hay anh lấy làm thỏa mãn cho cái tác phẩm phi nhân
đúng như anh đã dự trù ?
Hỏi các ông Tướng lãnh
Quân đội và chính trị gia của VN Cộng Hòa, các ông có hài lòng chưa
vậy? Ai cũng biết chiến tranh là có tiến, có thoái nhưng hỡi ơi, thoái
kiểu các ông là các ông đưa quân lính (bằng lệnh hành quân) và cả thường
dân (bằng những lời hứa hẹn láo khoét) vào chỗ chết trong khi các ông
hễ có gì nguy hiểm là các ông lên trực thăng trước bay thẳng về chỗ an
toàn? Khi máu đổ thịt rơi như vậy, các ông ở đâu và đang làm gì, uống
rượu, ăn chơi hay nhảy đầm? Làm gì có chuyện các ông bỏ ra được một
phút trong cuộc đời khốn nạn của các ông để suy nghĩ chuyện các ông đã
làm và... hối hận?
Lúc đầu tôi cũng theo chân đồng
bào chạy vào đồng cát nhưng chỉ chạy một lúc là tôi bắt đầu thấy khát dễ
sợ. Nhìn chung quanh thì toàn cát và cát, những bụi sim vẫn theo gió
phất phơ nhưng không có gì cho tôi có thể giải quyết được cái khát cả.
Nhớ lại lần chót tôi có uống một chút gì là trước 10 giờ đêm qua, thời
điểm Bắc quân tôi công vào thị xã Quảng Trị, bây giờ cái khát bắt đầu
hành hạ tôi mà cái viễn tượng tìm ra nước uống vào lúc nầy thật hoang
đường hết sức.
Tôi nghĩ thôi thì trở lại quốc lộ 1,
trước là có thể tìm ra trong các xe bỏ nằm lại đó thế nào chẳng có lương
thực, nước uống, mà sau nữa là biết đâu bọn Bắc quân sau khi tàn sát
thỏa thích sẽ bỏ đi và con đường về Huế chờ đêm đến có thể tôi sẽ đi lọt
được. Thế là tôi trở lại hướng con đường. Quả nhiên khi tôi trở lại tới
quốc lộ 1 thì không còn pháo kích nữa mà không gian trở nên im ắng một
cách khác thường, xác người cũng như xác xe cộ nằm chổng chênh, máu
người cũng như xăng dầu loang lỡ mặt đường nhựa mà về trưa cái nóng của
mặt trời hun đúc nên cơ hồ như có sắc khói bốc lên. Tôi đi thất thểu
theo con lộ về hướng nam, quả nhiên chỉ một lát sau tôi đã tìm được nước
uống trong một cái bình tong của lính trên mặt đường không biết của ai.
Trên
đường không phải chỉ có một mình tôi mà còn nhiều người khác, quân nhân
cũng như dân sự, đàn bà trẻ em cũng không thiếu gì, chắc mọi người cũng
cùng chung ý nghĩ như tôi, đánh liều một cơ hội biết đâu đi lọt được
tới nơi an toàn? Lần nầy thì con rắn khổng lồ của đoàn người không đông
đặc như lúc sáng nhưng cũng rất đông và trước mặt tôi cho hết tầm mắt
cũng toàn là người và người nhưng không còn xe cộ gì nữa chỉ trừ vài
chiếc quân xa và một số xe hai bánh mà thôi. Những con người đi thất
thểu như những cái xác không hồn, không ai có một lời nói nào với ai cả.
Hai
anh chàng lính quân y của tôi thì ngay từ đêm qua đã không còn thấy tăm
tích đâu nữa làm tôi thấy mình cô đơn kể gì ! Người ta chung quanh tôi,
ai cũng mang trên mặt một nét sợ hãi cực kỳ vì không ai biết được cái
gì sẽ xảy ra, cái gì đang chờ đón họ ở 100 mét trước mặt chớ đừng nói gì
đến ngày mai sao quá xa vời. Những anh chồng thì tay túm tay mang đồ tế
nhuyển còn sót lại, mặt hớt ha hớt hải trong khi những người đàn bà
mang xách con thơ trong khi bọn trẻ con theo lẽ tuổi phải còn ngây thơ
thì đang phải lếch thếch chạy theo cha mẹ trên đường chạy loạn và hầu
như không ai màng đến chúng, chúng có biết thân thì phải cố mà bám sát
lấy cha mẹ, mơ hồ trong cái trí khôn còn non nớt của chúng, chúng đã
hiểu cái tai họa tày trời của chiến tranh đã đổ ụp xuống đầu chúng và
cái cơ hội sống còn duy nhất là bám theo cha mẹ mà thôi. Tôi vừa thấy
mệt vừa thấy chán nản vô cùng cho sự bất lực cùng cực của mình.
Tôi
thất thểu đi như một con người đã đánh mất linh hồn, chân cứ bước không
còn tri giác ... Bổng tôi nghe có tiếng gọi Ông thầy! Ông thầy! Ngoảnh
mặt nhìn thì tôi thấy Hải nẫu đang ngồi ở tay lái một chiếc Dodge Hồng
thập tự đang gọi tôi và tự dưng tôi thấy như mình sống lại. Tôi chạy vội
đến rồi nhảy ngay lên xe. Hải nẫu hỏi ngay Ông thầy có sao không ?
-Tao thì không sao cả, có điều làm cách nào mà chú mầy còn ôm được chiếc xe của Liên đoàn hay vậy?
-Tui
từ tối qua tới giờ lái chiếc xe nầy chớ ai, thằng Long đại liên cũng
như ông thầy lạc đâu mất tiêu, tui cũng ráng tìm đường về Huế đây, may
mà gặp ông thầy ...
-Long đại liên thì tao cũng không thấy nó đâu.
Rồi
nhìn trên xe thấy đàng sau không chở gì cả, tôi chợt nghĩ ra còn bao
nhiêu người bị thương ngay trước mặt mình, sao mình lại để xe trống,
không chở ai hết? Tôi liền nói tiếp:
-Thấy người ta tội quá hả mầy, mình coi có ai đáng tội quá thì mình chở họ với.
Hải nẫu nói :
-Ông
thầy tốt bụng thì nói vậy chớ mình chở ai bỏ ai hả ông thầy? Bây giờ
thì coi như phó mặc cho số Trời, ai cũng có phần số hết trơn...
Trong
khi hai người đang nói chưa được mấy câu thì đàng phía trước người ta
đang ùn ùn chạy túa ra hai bên đường, có người còn chạy quay trở lại,
lại có tiếng súng nổ về phía trước dồn dập. Việt Cộng! Việt Cộng đàng
trước bà con ơi! Người ta bắt đầu chạy tứ tung, kẻ thì tràn vào hai bên
đường, người thì chạy quay trở lại và chiếc xe Dodge của tôi phải bắt
buộc dừng lại giữa đường, trước mặt, sau lưng, chung quanh chỗ nào cũng
là người chạy loạn. Rồi pháo của Cộng quân lại bắt đầu rót vào con
đường, Hải nẫu nói :
-Chắc là mình cũng phải quay trở
lại quá ông thầy. Trở về kiếm Liên đoàn đi chung với đơn vị có lẽ không
bị lùng bùng như vầy, hồi ở bên Kampuchia có lúc cũng tơi tả nhưng Liên
đoàn đâu có sao, bây giờ chung quanh mình toàn là dân không mà mình thì
có làm được gì, còn ở với Liên đoàn mà không có dân chung quanh thì
mình còn đánh đấm được rồi lỡ có ăn đạn mà chết cũng hả dạ...
Không
biết làm sao hơn nên tôi đành gật đầu. Hai thầy trò bèn cố quành xe trở
lại và cố lách qua người ta để nhắm quay trở về hướng Bắc. Nhưng chỉ
hơn 15 phút sau là xe đã trở lại khúc đường oan nghiệt hồi trưa, mới rời
nơi đó có bao lâu nhưng khi nhìn lại thì tôi lại cảm thấy hãi hùng như
thấy lần đầu. Xác xe cộ chổng chênh, xác người nằm chết trong đủ mọi
hình thái, đồ đạc vương vãi cùng khắp và máu người tạo thành bao nhiêu
vũng ở trên đường nhựa. Đây đó có vài đám khói vẫn còn bốc lên đen
nghịch do những chiếc xe bị bắn cháy.
Tiêu đề: Bảy ngày ở Quảng Trị
16/1/2011, 1:20 am
